Buddhist Study home ปัญหาถาม-ตอบ หนังสือธรรมะ พระไตรปิฏก
มิลินทปัญหา ความเป็นมาของมิลินทปัญหา
กรุณาคลิกที่คำถามเพื่ออ่านคำตอบ
จะเป็นคนเดียวกันก็มิใช่
จะเป็นคนละคนก็ไม่ใช่
เปรียบเหมือนบุคคลตามประทีปไว้ตลอดคืนยันรุ่ง
เปลวไฟจะลุกโพลงอยู่ตลอดราตรี
เปลวไฟนั้นจะว่าเป็นดวงเดียวเท่านั้นลุกโพลงก็ไม่ใช่
จะว่าดวงอื่นโดยสิ้นเชิงก็ไม่ใช่
เปลวเก่าดับไป
เปลวใหม่เกิดขึ้น
สืบต่อแทนกันไม่ขาดสาย
อาศัยสันตติ คือ ความสืบต่อ
จึงดูเหมือนดวงเดียวปรากฏอยู่ฉันใด
ความสืบต่อแห่งภาวธรรมก็ฉันนั้น
สภาวธรรมอันหนึ่งเกิดขึ้น
สภาวธรรมอันหนึ่งดับไป
แต่อาศัยความสืบต่อ
อนึ่ง
เปรียบเหมือนนํ้านมที่รีดแล้ว
ต่อมาเปลี่ยนเป็นนมส้ม
แปรจากนมส้มเป็นเนยข้น
แปรจากเนยข้นเป็นเปรียง
จะว่าอันเดียวก็ไม่ใช่
คนละอันก็ไม่ใช่
รู้ได้ เปรียบเหมือนชาวนาที่ขนข้าวไว้เต็มฉางแล้ว ต่อมามิได้ทำนา บริโภคข้าว เปลืองไปทุกวันๆ จำหน่ายเสียบ้าง ใช้ไปในทางที่ประสงค์บ้าง เขาย่อมรู้ด้วยตนเองว่า ฉางข้าวของเขาจักไม่เต็มขึ้นอีก เพราะเหตุปัจจัยอันจะทำให้ฉางข้าวเต็มไม่มีอีกแล้ว ฉันใด สิ่งใดเป็นเหตุปัจจัยแห่งการถือปฏิสนธิ เพราะความสิ้นไปแห่งปัจจัยนั่นแหละ เขาจึงรู้ได้ว่า เขาจะไม่ถือปฏิสนธิอีก
เสวยบ้าง ไม่เสวยบ้าง คือ เสวยเวทนาที่มีกายเป็นสมุฏฐาน ไม่เสวยเวทนาที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน (คือไม่มีความทุกข์ทางใจ) สมดังที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า "พระอรหันต์เสวยแต่เวทนาที่มีกายเป็นสมุฏฐานอย่างเดียว ไม่เสวยเวทนาที่มีจิตเป็นสมุฏฐาน"
ติดตามผู้ทำอยู่ เหมือนเงาตามตัว แต่ไม่อาจชี้ได้ว่าอยู่ที่นี่หรืออยู่ที่นั่น เปรียบเหมือนต้นไม้ที่ยังไม่ออกดอก ออกผล จะชี้ได้หรือไม่ว่าอยู่ที่นั่นที่นี่
แผลไม่เป็นที่รักของพระองค์เหตุใดจึงต้องรักษามันเล่า บรรพชิตทั้งหลายบำรุงร่างกายเหมือนรักษาแผล สมดังที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า "กายนี้มีทวาร 9 เป็นแผลใหญ่ อันหนังสดปกปิดไว้ คายของโสโครกออกโดยรอบ ไม่สะอาด มีกลิ่นเหม็น"
เปรียบเสมือนหมอที่รู้จักยาทุกอย่าง แต่จะให้ยาแก่คนไข้เมื่อถึงกาลเวลาอันสมควรเท่านั้น
คนมีราคะหมกมุ่น คนไม่มีราคะไม่หมกมุ่น ผู้หนึ่งมีความต้องการ อีกผู้หนึ่งไม่มีความต้องการ คนมีราคะเมื่อบริโภคอาหาร รู้สึกรสอร่อย และมีความกำหนัดในรสอร่อย ส่วนผู้ปราศจากราคะ รู้สึกแต่รส แต่ไม่รู้สึกกำหนัดในรส
บุคคลเกิดในที่นี้ ตายในที่นี้บ้าง เกิดในที่นี้ตายในที่อื่นบ้าง ความเกิดๆตายๆนี่แหละเรียกว่าสังสาระ เปรียบเหมือนคนๆหนึ่งบริโภคมะม่วงสุก แล้วเพาะเมล็ดไว้ หน่อแตกจากเมล็ดนั้นเป็นมะม่วงต้นใหญ่ มีลูกแล้วบริโภคและเพาะเมล็ดไว้อีก วนเวียนอยู่อย่างนี้ เบื้องต้นและเบื้องปลายของมะม่วงนั้นไม่ปรากฏ นี่แหละคือสังสาระ
home ปัญหาถาม-ตอบ หนังสือธรรมะ พระไตรปิฎก
17/01/01